Bibliografisch. Over Levende Lijsten

Er staan zo ondertussen al heel wat lijsten op de site. Lijsten van primair en secundair werk, van uitgevers en vertalers, van vertaald en origineel werk. Toen ik eraan begon, aan het samenstellen van die lijsten, noemde ik ze: levende lijsten. Omdat ik ze publiceerde op een moment waarop ik vond dat ze presentabel waren, maar aangaf ze in de loop van de tijd bij te werken als er nieuwe gegevens zouden opduiken. In “Bibliografisch. List of short stories.” introduceerde ik dat als volgt: ” Een Levende Lijst? Ja, gaandeweg zullen nieuwe vondsten of aanpassingen in de informatie over een titel worden bijgewerkt. Dat wordt dan geen nieuw verhaal, maar een verbetering van de lijst. Een lezer die waarde hecht aan deze literatuurlijsten doet er dus goed aan ze na een periode weer eens te raadplegen. Je weet maar nooit wat gesprekken met (andere) kenners, speurtochten op het www of in den lande weer aan verbeteringen tot gevolg hebben. Graag ontvang ik een e-mail als u nog een zinvolle aanvulling hebt.”

Dat bijwerken is iets dat zo af en toe gebeurt. Omdat ik blijf lezen, rondom 1900 en rondom Maartens, voeg ik met regelmaat een boek of artikel toe dat waardevol bleek voor een beter begrip van de negentiende eeuw, het fin de siècle, de tijd van Maartens en al zijn veelkleurigheid en gelaagdheid. Het gaat traag, al dat lezen in de vrije tijd. Niet dat ik traag lees, maar lezen kost nu eenmaal tijd en soms is daar meer en vaak ook minder van beschikbaar. Ik heb er bij tijd en wijle tijd voor, dat is al heel wat. Merken mijn volgers er iets van als ik aanvul, toevoeg? Ik heb geen idee. Waarschijnlijk niet. Ik kan me niet voorstellen dat er mensen zijn die mijn levende lijsten in de gaten houden.

De afgelopen week kon ik tot mijn geluk een tweetal titels toevoegen aan de literatuurlijsten. En van twee andere titels de gegevens bevestigen en specificeren. En daarmee borrelde als vanouds de opwinding van de onderzoeker-in-mij. Twee boeken belandden, ruim voor Sinterklaas toch, helemaal uit de verre VS bij mij op de mat. Een grote verrassing! En twee verhalen zijn nog onderweg, een uit de UK en een uit de VS.

De mooie gebonden boeken die John Schwartz me stuurde vormen zijn bijdrage aan het recht doen aan zijn oudoom, hij is een zoon van diens oudere broer Johannes (John). Ik ben opnieuw een nazaat van de familie Schwartz dankbaar voor de ondersteuning van mijn project. John Schwartz begon na zijn pensionering met het lezen van de romans en verhalen van Maarten Maartens en deed het zijne om hem opnieuw onder de aandacht te brengen. In twee mooie gebonden uitgaven hervertelt hij de romans en verhalen, deels in zijn eigen woorden en ook door ruimschoots gebruik te maken van citaten. Juist de uitgebreide citaten en het ruime gebruik van tekstfragmenten brengen de sfeer goed over. De humor, het mooie taalgebruik, de ernst, het hoge vertelgehalte.  Maarten Maartens: rediscovered. The Most Popular Dutch Author Abroad (Alexandria, 2015) is het deel waarin dertien romans aan bod komen. In Maarten Maartens: Rediscovered- Part II. His Best Short Stories (Alexandria, 2016) komen The Black-Box Murder en een selectie uit de vier verhalenbundels aan de orde. Mijn beide boeken zijn een heruitgave uit 2018.

 

Voor een lezer die een introductie op het werk van Maartens zoekt, zijn deze werken een uitkomst. Net als veel collega-schrijvers uit de late negentiende eeuw was Maartens vrij uitvoerig in zijn romans. Veel woorden, veel pagina’s voor het beschrijven van personages, landschap, een ethische worsteling, een climax en afronding van het verhaal. De dertien romans vullen zo een paar planken. Wie wel kennis en sfeer op wil doen, wil proeven van Maartens’ werk maar niet zo’n lettervreter is, heeft echt iets aan de praktische benadering van deze introductie op de romans en verhalen.

Voor mij zijn ze reuze handig als naslagwerk, nergens eerder werd Maartens’ werk zo uitgebreid besproken. Tussen de regels door en meer expliciet is John Schwartz als verteller aanwezig, dat geeft onder het lezen de suggestie van een gesprek over Maartens. Ook dat is een fijn aspect, het scherpt mij in mijn oordeel en ik realiseer me dat ik dit element echt mis: praten met anderen, van gedachten wisselen over deze verhalen en romans, over de auteur die deze mens was. Eerder miste ik vooral leerlingen of studenten, die een deel van het werk en deze tijdreis met me samen zouden kunnen doen. Want sjonge, het is nog steeds zo’n grote hoeveelheid werk die voor me ligt. Nu besef ik dat ik ook …. tja, collega’s mis. Dat is een waardevolle ontdekking. En hoewel ik nog niet helemaal klaar ben met secundair lezen en de voorlopige biografie…. als ik toekom aan het opnieuw lezen van de romans en daarover ga schrijven, zou het fijn zijn als ik hierop iets vind. Met meer interactie zou ik nog meer plezier hebben in deze studie.

Binnenkort arriveren, als de post ze niet kwijt maakt (G’d verhoede), ook een verhaal en een artikel? Dat is de vraag, of het een artikel is. Het heet: The Dutch Farmer. Ik vond het en nam het netjes op in de lijst met short stories, maar vond het eigenlijk geen titel voor een verhaal, meer voor een artikel. Op de antiquarensite stond ook: article. Niet: short story. Reizen over land en zee en via de diverse verdeelstations neemt tijd in beslag, ik hoop binnenkort aan het lezen te slaan en meer duidelijkheid te krijgen.

Het verhaal dat mijn kant op reist heet “Silly” en is een van de treurigste verhalen die ik van Maartens ken. Het gaat over een zwakbegaafde jongen die Silly genoemd wordt. Zijn moeder stoort zich nogal aan hem in de drukte van een armoedig bestaan en hij neemt advies aan van mensen die het goed bedoelen: doe wat je gezegd wordt. Dat gaat helaas helemaal fout. Die mensen waren tevreden met hun eigen keurig nette advies of vergaten Silly in de loop van de dag. Het doet hem de das om. Letterlijk, want hij doet zo graag zijn best dat hij sterft aan zijn will to please. Dit verhaal is van een liefdevolle treurigheid die maakt dat je denkt: één verhaal per dag, dat is wel genoeg. Het blijft hangen. Overschakelen naar een ander verhaal kan niet direct. Het fijne is dat het verhaal geïllustreerd is, ik ben benieuwd hoe de tekenaar het verhaal ondersteunt met zijn interpretatie.

Zo, daar zijn we nu, op zondagmiddag. Het leek me aardig weer eens verslag te doen van het lopende onderzoek. Dit was een voorbeeld van hoe je geluk kunt hebben: in een maand tijd zomaar weer nieuwe bronnen erbij. Deze keer: letterlijk in de kast. Het past natuurlijk bij deze tijd van het jaar, waarin uit het donker, als de maan door de bomen schijnt, goede gaven onze kant op kunnen komen. Als we tenminste braaf waren. En braaf, dat was ik zeker! Zoals hopelijk de komende bijdragen aan deze site zullen aan tonen.

Ik wens u een fijne Sinterklaas. Mocht u nog wat Maartens-Sinterklaassfeer kunnen gebruiken: kijk eens naar “Joost Avelingh viert Sinterklaas”. Het is een van de eerste bijdragen op deze site.

 

 

 

One thought on “Bibliografisch. Over Levende Lijsten

  1. interesting news again about Maartens short stury :Silly”in which he showed empathy with youmg people with a (slight?) mental handicap.
    And an article about the Dutch farmer. Could it be a kind of research that Maartens did for his novel “Harmen Pols, peasant”? Maartens lived near a rural area with many farms ,and was an active member of the local church in one of the villages, so he will have known some farmer families in that region. I am looking forward to that article or short stury.
    And to the illustrations for the story of Silly.
    Good to hear how pleased you are with your new additions, the books byy John Schwartz, with a selection of the short stories and the abbreviated novels of Maartens. For me these books are a great and attractive help to discover more aboutMaartens literature.

Leave a Reply to marie Kranendonk Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *